Chắc chắn nhiều doanh nghiệp và người lao động vẫn đang thắc mắc về vấn đề phân loại lao động theo điều kiện lao động của pháp luật nước ta hiện nay. Người lao động làm nghề, công việc mang các tính chất như nặng nhọc, độc hại hoặc nguy hiểm sẽ được xếp vào loại nào và các bước tổ chức đánh giá điều kiện lao động theo quy định của pháp luật. Sau đây Công ty CPDV công nghệ Sài Gòn xin được giải đáp thắc mắc của quý vị.
1. Phân loại lao động theo điều kiện lao động là gì?
Phân loại lao động theo điều kiện lao động là quá trình phân loại người lao động dựa trên các yếu tố về môi trường làm việc, điều kiện vật chất và an toàn lao động thành các loại khác nhau dựa trên phương pháp phân loại được pháp luật quy định.
2. Các loại điều kiện lao động.
Căn cứ Điều 3 Thông tư 29/2021/TT-BLĐTBXH quy định phân loại lao động theo điều kiện lao động cụ thể như sau:
1. Loại điều kiện lao động.
a) Nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm là nghề, công việc có điều kiện lao động được xếp loại V, VI.
b) Nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm là nghề, công việc có điều kiện lao động được xếp loại IV.
c) Nghề, công việc không nặng nhọc, không độc hại, không nguy hiểm là nghề, công việc có điều kiện lao động được xếp loại I, II, III.
2. Nguyên tắc phân loại lao động theo điều kiện lao động
Việc phân loại lao động theo điều kiện lao động phải dựa trên kết quả đánh giá xác định điều kiện lao động theo phương pháp quy định tại Thông tư này.
Đối chiếu quy định trên, loại điều kiện lao động bao gồm:
– Nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm là nghề, công việc có điều kiện lao động được xếp loại V, VI.
– Nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm là nghề, công việc có điều kiện lao động được xếp loại IV.
– Nghề, công việc không nặng nhọc, không độc hại, không nguy hiểm là nghề, công việc có điều kiện lao động được xếp loại I, II, III.
3. Mục đích sử dụng phương pháp phân loại lao động theo điều kiện lao động được quy định ra sao?
Theo Điều 4 Thông tư 29/2021/TT-BLĐTBXH quy định như sau:
Phương pháp phân loại lao động theo điều kiện lao động ban hành kèm theo Thông tư này được sử dụng với mục đích:
- Xây dựng, sửa đổi, bổ sung hoặc đưa ra khỏi Danh mục nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.
- Phân loại lao động theo điều kiện lao động đối với nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc trách nhiệm của người sử dụng lao động để thực hiện các chế độ bảo hộ lao động và chăm sóc sức khoẻ đối với người lao động theo quy định tại khoản 3 Điều 22 của Luật An toàn, vệ sinh lao động.
Như vậy, mục đích sử dụng phương pháp phân loại lao động theo điều kiện lao động được quy định như trên.
4. Mức xử phạt đối với hành vi không thực hiện đánh giá, phân loại lao động theo điều kiện lao động.
Đối với người sử dụng lao động có hành vi không thực hiện đánh giá, phân loại lao động theo điều kiện lao động đối với nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm để thực hiện chế độ cho người lao động quy định tại khoản 3 Điều 22 của Luật An toàn, vệ sinh lao động sẽ bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 70.000.000 đồng (theo khoản 5 điều 21 nghị định số 12/2022/NĐ-CP) .
5. Phương pháp, quy trình phân loại lao động theo điều kiện lao động.
Theo Điều 6 TT số 29/2021/TT-BLĐTBXH thì việc thực hiện đánh giá, phân loại lao động theo điều kiện lao động cần phải tuân theo quy trình sau:
1. Xác định tên nghề, công việc cần đánh giá, xác định điều kiện lao động.
2. Đánh giá điều kiện lao động theo hệ thống chỉ tiêu về điều kiện lao động:
a) Bước 1: Xác định các yếu tố có tác động sinh học đến người lao động trong hệ thống chỉ tiêu về điều kiện lao động quy định tại Phụ lục I ban hành kèm theo Thông tư này (sau đây gọi tắt là Phụ lục I).
b) Bước 2: Lựa chọn ít nhất 06 (sáu) yếu tố đặc trưng tương ứng với mỗi nghề, công việc. Các yếu tố này phải bảo đảm phản ánh đủ 3 nhóm yếu tố trong hệ thống chỉ tiêu về điều kiện lao động quy định tại Phụ lục I.
c) Bước 3: Chọn 01 (một) chỉ tiêu đối với mỗi yếu tố đặc trưng đã chọn tại Bước 2 để tiến hành đánh giá và cho điểm, trên cơ sở bảo đảm các nguyên tắc sau đây:
– Thang điểm để đánh giá mức độ nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm của từng yếu tố là thang điểm 6 (sáu) quy định tại Phụ lục I. Mức độ nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm càng lớn thì điểm càng cao.
– Thời gian tiếp xúc của người lao động với các yếu tố dưới 50% thời gian của ca làm việc thì điểm số hạ xuống 01 (một) điểm. Đối với hóa chất độc, điện từ trường, rung, ồn, bức xạ ion hóa, thay đổi áp suất, yếu tố gây bệnh truyền nhiễm thì điểm xếp loại hạ xuống 01 (một) điểm khi thời gian tiếp xúc dưới 25% thời gian của ca làm việc.
– Đối với các yếu tố quy định thời gian tiếp xúc cho phép thì hạ xuống 01 (một) điểm nếu thời gian tiếp xúc thực tế khi làm việc dưới 50% thời gian tiếp xúc cho phép.
– Đối với những yếu tố có thể sử dụng nhiều chỉ tiêu (từ 02 chỉ tiêu trở lên) để đánh giá thì chỉ chọn 01 chỉ tiêu chính để đánh giá và cho điểm; có thể đánh giá các chỉ tiêu khác nhằm tham khảo, bổ sung thêm số liệu cho chỉ tiêu chính.
d) Bước 4: Tính điểm trung bình các yếu tố theo công thức:
Trong đó:
Điểm trung bình cộng của các yếu tố.
n: Số lượng yếu tố đã tiến hành đánh giá tại Bước 3 (n≥6)
X1, X2,…Xn: Điểm của yếu tố thứ nhất, thứ hai,…,thứ n.
đ) Bước 5: Tổng hợp kết quả vào phiếu theo mẫu quy định tại Phụ lục II ban hành kèm theo Thông tư này và xác định điều kiện lao động theo điểm trung bình các yếu tố (
) như sau:
– ≤ 1,01: Điều kiện lao động loại I;
– 1,01 <≤ 2,22: Điều kiện lao động loại II;
– 2,22 <≤ 3,37: Điều kiện lao động loại III;
– 3,37 <≤ 4,56: Điều kiện lao động loại IV;
– 4,56 <≤ 5,32: Điều kiện lao động loại V;
– > 5,32: Điều kiện lao động loại VI.
6. Các bước tổ chức đánh giá điều kiện lao động của doanh nghiệp
1. Lựa chọn đơn vị của đủ năng lực thực hiện phân loại lao động.
Để đảm bảo kết quả phân loại lao động được chính xác, đầu tiên cần tìm một đơn vị đánh giá với các tiêu chí sau:
- Có giấy phép, chức năng quan trắc Môi trường lao động.
- Có quy trình đánh giá rõ ràng, phương pháp đánh giá theo Điều 6 Thông tư 29/2021/TT-BLĐTBXH quy định.
- Có đủ nguồn nhân lực và máy móc để phục vụ cho đợt đánh giá.
2. Lên danh mục nghề, công việc phân loại lao động.
Tùy theo mỗi loại hình sản xuất kinh doanh sẽ có danh mục nghề khác nhau, doanh nghiệp cần lên danh mục nghề, công việc của toàn nhà máy, đánh giá những yếu tố có tác động sinh học đến người lao trong hệ thống chỉ tiêu về điều kiện lao động được quy định tại Phụ lục 1 ban hành kèm theo thông tư 29/2021/TT-BLĐTB&XH.
2.1. Lên danh mục công việc của toàn nhà máy, đánh giá yếu tố có hại tiếp xúc, đặc điểm lao động, môi trường lao động.
2.2. Thống kê các nghề, công việc đã được xếp loại và đang áp dụng chế độ dành cho nghề nghiệp độc hại nguy hiểm (NNĐHNN) tại nhà máy.
2.3. Với những công việc đang không thuộc Danh mục NNĐHNN (theo thông tư số 11/2020-BLĐTB&XH) nhưng được đánh giá có tiếp xúc với các yếu tố có hại, nguy hiểm trong quá trình làm việc cũng cần thực hiện đánh giá ĐKLĐ để làm căn cứ đề xuất đưa vào Danh mục NNĐHNN. Đây chính là điểm chính mà TT 29/2021-BLĐTBXH muốn hướng đến vì thực tế DM NNĐHNH đã ban hành từ rất lâu & không cập nhật đầy đủ những tên công việc theo thực tế tại doanh nghiệp, thông tư này ban hành ra để tạo điều kiện cho doanh nghiệp được cập nhật, bổ sung thêm công việc mới vào DM NNĐHNN (Cơ hội để các bạn làm nghề HSE, nghề Nhân sự muốn xem xét chế độ cho người lao động một cách chính thức).
=> Như vậy, phạm vi công việc đánh giá ĐKLĐ sẽ là mục 2.2 & 2.3 đã nêu.
3. Lập kế hoạch thực hiện.
– Xác định các yếu tố có hại mà người lao động tiếp xúc.
– Lựa chọn ít nhất 06 yếu tố đặc trưng với mỗi nghề, công việc, các yếu tố này phải đảm bảo phản ánh đủ 3 nhóm yếu tố trong hệ thống chỉ tiêu về điều kiện lao động là:
- Nhóm yếu tố đánh giá về vệ sinh môi trường lao động (vd: vi khí hậu, ánh sáng, tiếng ồn, bụi, độ rung…)
- Nhóm yếu tố đánh giá tác động về tâm sinh lý lao động (vd: nhịp tim, sức bền, trí nhớ, tập trung…)
- Nhóm yếu tố đánh giá về Ecgônômi – tổ chức lao động (vd: nhịp điệu cử động, vị trí, tư thế làm việc, chế độ lao động…)
– Lựa chọn đối tượng tham gia đánh giá.
Cần có số lượng mẫu đa dạng về độ tuổi, giới tính, đảm bảo ý nghĩa thống kê và mang tính đại diện cho từng nghề nghiệp, công việc. Người lao động tham gia đánh giá cần có sức khỏe tốt để hạn chế các sai số cho kết quả.
4. Tiến hành đánh giá.
Địa điểm đánh giá có thể tổ chức ngay tại nơi làm việc của người lao động hoặc tùy theo sắp xếp của doanh nghiệp nhưng phải đảm bảo được đầy đủ nhân viên theo kế hoạch đã thống nhất. Ngoài ra còn có dự trù cho các tình huống bất ngờ như người lao động vắng mặt, thời gian làm việc thay đổi mà lựa chọn thêm mẫu dự phòng khi xảy ra các sự cố trên.
5. Báo cáo cơ quan chức năng khi có kết quả phân loại lao động.
Công ty cổ phần dịch vụ công nghệ Sài Gòn – SGC là một trong những đơn vị cung cấp dịch vụ phân loại lao động theo điều kiện lao động uy tín, chất lượng và giá cả hợp lý nhất hiện nay.
Lý do nên chọn chúng tôi để đánh giá, phân loại điều kiện lao động cho các doanh nghiệp:
- Là đơn vị quan trắc môi trường lao động được cấp phép;
- Có hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực quan trắc môi trường lao động và các ngành dịch vụ liên quan;
- Hợp tác với nhiều doanh nghiệp lớn nhỏ trên khắp cả nước;
- Các chuyên viên, nhân sự đều có trình độ và kinh nghiệm cao;
- Có đầy đủ trang thiết bị phục vụ hoạt động đánh giá chính xác;
- Có quy trình, phương pháp đánh giá rõ ràng, đúng chỉ tiêu.
CÔNG TY CỔ PHẦN DỊCH VỤ CÔNG NGHỆ SÀI GÒN
Điện thoại: 1900 1713
Email: info@hsevn.com.vn
Website: http://hsevn.com.vn
Trụ sở: Tầng 14, Tòa nhà HM Town, 412 Nguyễn Thị Minh Khai, P. 5, Q. 3, TP. HCM.
VPĐD: Số 65/17 Đường Thới An 21, P. Thới An, Q. 12, TP. HCM.
